Bundan 160 yil burun – 1865-yil iyun oyida bobo-momolarimiz Toshkentda Rossiya imperiyasi harbiy kuchlariga qarshi jon olib, jon berayotgan edilar. Turkistonning eng keksa va muhim harbiy-siyosiy, iqtisodiy markazlaridan sanalmish shaharni qo‘lga kiritishni 1864-yil 1-oktyabrda boshlagan yovuz dushman 1865-yil 29-iyunida o‘z qabih niyatiga erishgan – to‘qqiz oy deganda Toshkentni egallagan. 
     Mustamlaka davrida ushbu qonli oylar bir tomonlama – bosqinchilar manfaati nuqtai nazaridan o‘rganilgan va yoritilgan. Bu borada turli nayranglar qo‘llanib, toshkentliklarning yurtsevarligi va botirligi, butun xalq – yosh-u qari, erkak-u xotin-qizlarning dushmanga qarshi ayovsiz qarshiligi yerga urilib, turli yasama nazariya va vajlar o‘rtaga tashlanib, rus davlatining bosqinchilik siyosatini oqlashga tirishib kelingani ma’lum. 
     Istiqlol yillarida ham mazkur o‘ta muhim masalaga to‘liq ilmiy va adolatli baho berilmagani sharoitida ushbu yo‘nalishda chuqur izlanishlar olib borish, yangi manbalar asosida ilmiy xulosalar chiqarish va ularni keng jamoatchilikka yetkazish zaruriyati hozirda har qachongidan kuchliligini ko‘rsatmoqda.
     Rossiya imperiyasi tomonidan Toshkentni bosib olinganining 160 yilligi munosabati bilan bugun Fanlar akademiyasi Tarix institutida o‘tkazilgan ilmiy yig‘indan bosh maqsad ham bu borada yig‘ilib qolgan fikr-mulohazalar, so‘nggi yillarda qo‘lga kiritilgan ilmiy natijalar, mavzu manbashunosligi, yangicha (xolis) ilmiy yondashuvlar bo‘yicha qarashlar, muammolarni o‘rtaga tashlashdan iboratdir.
     Ilmiy yig‘inni ochib bergan instituti direktori, akademik Azamat Ziyo kun tartibidagi mavzu ilmiygina emas, siyosiy mazmunga ham egaligi, bosqin va unga qarshi kurashni shunchaki tarixiy voqea emas, balki bosqinchilarning chin tabiati va xalqimizning erkinlik tuyg‘usi nuqtai nazarlaridan o‘rganish va yoritish kerakligi, Rossiya imperiyasining Turkistonga tajovuzini oqlash bo‘yicha singdirib kelinayotgan turli “ilmiy-nazariy” nayranglarni ochib tashlash zaruratiga urg‘u berdi. 
     Professor Muhayyo Isoqovaning Toshkent bosqini tarixini ilmiy o‘rganishga doir yangicha (xolis) yondashuvlar, professor Shodmon Vohidovning “Tarixi jadidayi Toshkand” asarida Toshkent bosqini masalasi, tarix fanlari nomzodi Anora Tog‘aevaning Toshkent bosqinining iqtisodiy va ijtimoiy oqibatlari, tarix fanlari nomzodi Sherzodxon Mahmudovning Turkistonga “Ingliz bosqini” haqidagi uydirma va haqiqatlar, tarix fanlari bo‘yicha falsafa doktori Vohid Xolovning Toshkent bosqinining xorij matbuotida yoritilishi, tarix fanlari bo‘yicha falsafa doktori Nizomiddin Gulboyevning Toshkent bosqinida qo‘llangan qurollar, tayanch doktorant Sohiba Mahmudovaning Toshkent bosqinida kurashgan xotin-qizlar mavzulari bo‘yicha chiqishlari yig‘in qatnashchilarida katta qizig‘ish uyg‘otdi. Tadbir so‘nggida bo‘lib o‘tgan savol-javoblar, tortishuvlar bugungi tadbir o‘z vaqtida uyushtirilgani, bu boradagi fikr almashuvlarni davom ettirish zarurligini ko‘rsatdi.
    “Toshkent bosqinining 160 yilligi: haqiqat va uydirmalar” ilmiy yig‘inida bildirilgan ilmiy qarashlar, fikrlar xalqimiz, ayniqsa, yoshlarni tarixiy bilimlar bilan qurollantirish, yurt uchun kuyunib yashash, tinchlik-osoyishtalik, ozodligimizni ko‘z qorachig‘idek qo‘riqlashdek muqaddas burchni bajarish ishiga xizmat qiladi degan umiddamiz.